Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) od 6 m.ż należy rozpocząć rozszerzanie diety u niemowląt. Ale w jakiej pozycji powinno znajdować się wtedy dziecko? Czy sadzanie dziecka, które jeszcze samodzielnie nie usiadło jest wskazane? Przecież wielu specjalistów ostrzega przed przyspieszaniem na siłę zdobywania kolejnych umiejętności ruchowych.

Wątpliwości na temat pozycji dziecka podczas rozszerzania diety ma zapewne większość rodziców. Postaram się zatem rozwiać Wasze wątpliwości i odpowiedzieć na najczęściej zadawane fizjoterapeucie dziecięcemu pytania.

Zacznijmy od początku. Kiedy właściwie dziecko siada samodzielnie?

Przede wszystkim należy zaznaczyć, że żadne dziecko nie siada od razu w siadzie prostym, czyli z wyprostowanymi plecami i wolnymi do zabawy rękoma. Normy rozwojowe dla tego typu umiejętności to wiek od 8 do nawet  12 m.ż. ! Żeby siedzieć samodzielnie niemowlę musi nauczyć się reakcji równoważnych w niższych pozycjach. Właśnie dlatego matka natura wymyśliła to tak, że zdrowo rozwijające się niemowlę powinno samodzielnie przemieszczać się po macie, obracać się, pełzać, podnosić na rączkach i w końcu usiąść w siadzie skośnym. Siad skośny to nic innego jak siad z podporem kończyn górnych na podłożu.
Niemowlę przyjmuję tą pozycję  samodzielnie z leżenia na boku lub z pozycji czworaczej.

Jeżeli  niemowlę jest w stanie siedzieć stabilnie z podporem to jest również w stanie utrzymywać w sposób stabilny miednicę, tułów i głowę.

Czy pozycja ciała ma jakieś znaczenia podczas przyjmowanie pokarmów?

Zdecydowanie tak. Pełna kontrola ruchów języka i bezpieczne przyjmowanie posiłków oraz jego połykanie są możliwe wtedy kiedy mamy stabilną resztę ciała. Głowa i szyja muszę być w pozycji pionowej, a tułów i miednica w stabilnym ułożeniu. Jeżeli głowa i szyja będą odgięte mocno w tył istnieje zagrożenie zakrztuszenia. Badania naukowe zdecydowanie potwierdzają, że pozycja głowy podczas przyjmowania pokarmów wpływa na proces bezpiecznego przełykania.

Podczas pobierania i połykania pokarmu niemowlę powinno być skupione konkretnie na tej czynności. Jeżeli będzie mu niewygodnie, dziecko nie będzie czuło się bezpiecznie i stabilnie to zamiast zająć się poznawaniem nowych smaków, ich bezpiecznym przeżuwaniem i połykaniem to cały czas będzie toczyło walkę ze swoimi mięśniami o utrzymanie równowagi.

Kiedy mamy pewność, że niemowlę motorycznie jest gotowe do przyjmowania stałych pokarmów?

• Kiedy stabilnie utrzymuje głowę i szyję
• Kiedy jest w stanie siedzieć z podporem rąk
• Kiedy widzimy, że zanika odruch chwytny rąk (niemowlę ma umiejętność zarówno chwytania jak i puszczania pokarmu)
• Kiedy po podaniu pokarmu nie wypycha go z buzi
• Kiedy wykazuje zainteresowanie pokarmem

W jakiej pozycji rozszerzać w takim razie dietę u niemowlęcia, które jeszcze samodzielnie nie siedzi?

Wymienię tutaj pozycje, które moim zdaniem są najbardziej bezpieczne.
Do wyboru mamy siedzenie na kolanach rodzica lub w krzesełku do karmienia.
Jeżeli zaczynacie przygodę z rozszerzaniem diety najbezpieczniej będzie wypróbować najpierw opcję numer 1 i posadzić niemowlę skośnie lub bokiem na swoich kolanach.
Wykorzystując tą pozycję musicie zapamiętać kilka rzeczy. Głowa dziecka musi znajdować się nad tułowiem, szyja powinna być wydłużona, barki swobodnie opadać w dół, plecy muszą być wyprostowane, a miednica stabilna. Spróbuj posadzić dziecko tak, aby jego miednica była pod kątem 90 stopni w stosunku do tułowia.

Wariant drugi to posadzenie niemowlaka w krzesełku do karmienia z podparciem stóp. Podpór stóp na podnóżku pomoże zapewnić prawidłowe ustawienie miednicy i kręgosłupa.

Kiedy możemy spróbować tej pozycji?

• Jeżeli wypróbowałaś pozycję na kolanach i widzisz, że dziecko dobrze radzi sobie z równowagą
• Jeżeli siedząc na macie z podporem rąk nie przewraca się na boki ani nie kładzie tułowia do przodu lub do tyłu, nie odgina głowy w tył
• Jeżeli posadzone w krzesełku utrzymuje głowę i tułów w jednej linii, nie opada na jedną stronę, nie zgina tułowia w przód,

Pamiętajcie! Przy rozszerzaniu diety niemowlę powinno być stabilne. Jeżeli nie jest w stanie utrzymać symetrii głowy i tułowia to układ mięśniowy jest jeszcze zbyt słaby i warto z przyjmowaniem stałych posiłków trochę poczekać.

Pewnie zastanawiacie się  czy posadzenie dziecka na czas karmienia mu nie zaszkodzi?

Jeżeli niemowlę jest stabilne, jest w stanie siedzieć samodzielnie z podporem rąk  i będzie w krzesełku przebywało jedynie na czas karmienia, to mu to nie zaszkodzi.
Ważne jest to żeby czas spędzony w krzesełku ograniczony był do minimum.
Najważniejsza u niemowlęcia jest różnorodność ruchu. Poza czasem spędzonym w siadzie powinno się obracać, pełzać i zdobywać kolejne umiejętności ruchowe leżąc na macie. Nigdy nie sadzamy dziecka na podłożu oczekując, że w ten sposób nauczy się stabilnie siedzieć. Musimy rozdzielić dwa pojęcia: siad z podparciem podczas jedzenia to nie to samo co sadzanie dziecka podczas zabawy.

A co z bujaczami  i fotelikami samochodowymi, czy można tego typu sprzęty wykorzystywać do karmienia niemowlęcia?

Tak jak pisałam wcześniej, BEZPIECZNA pozycja do karmienia to taka pozycja, gdzie głowa, szyja i tułów stanowią jedną linię, a miednica jest stabilnie podparta. W bujaczkach i fotelikach samochodowych niemowlę odchylone jest znacznie do tyłu, w tej pozycji niemożliwe jest utrzymanie symetrii głowy względem tułowia. W związku z tym występuje tu  niebezpieczeństwo nieprawidłowego pobierania i połykania pokarmu. Zdecydowanie odradzam karmienie niemowląt w takich pozycjach.

I już zupełnie na koniec podpowiem Wam kiedy należy wybrać się z niemowlakiem do fizjoterapeuty. Czy istnieją jakieś sygnały ostrzegawcze, które powinny zaniepokoić rodzica?

W pierwszym roku życia niemowlę uczy się wzorców ruchowych, które wykorzystywać będzie w przyszłości. Nikt z nas nie zaczyna od razu chodzić. Najpierw uczymy się stabilnego leżenia na plecach, brzuchu, obrotów, odporów, pełzania, czworakowania, póżniej bawimy się dużo w klęku i dopiero zaczynamy wstawać, stać i na samym końcu chodzić. Te wszystkie pozycje uczą nas równowagi, koordynacji, wzmacniają odpowiednie grupy mięśniowe. Umiejętności ruchowe powinny występować w odpowiednim do tego czasie.
Do fizjoterapeuty należy udać się jeżeli cokolwiek niepokoi nas w rozwoju ruchowym niemowlęcia. Jeżeli niemowlę nie osiągnęło kolejnego kamienia milowego to nie powinniśmy czekać. Bardzo często rozwój niemowlęcia ograniczany jest przez zaburzenia napięcia mięśniowego i asymetrię ciała.

Co powinno Cię zaniepokoić:

– częste odginanie głowy do tyłu, prężenie i wyginanie ciała w łuk

– niemożność utrzymania stabilnej pozycji w leżeniu na brzuchu, płaczliwość na brzuchu, słaba kontrola główki po ukończeniu 3 m.ż, brak symetrii ciała po 3 m.ż

– układanie głowy chętniej na jedną stronę, częste patrzenie za siebie, asymetria w obrębie tułowia

–  płaczliwość podczas aktywności na macie

– bierność w osiąganiu kolejnych kamieni milowych

Podsumowując

Jeżeli chcecie rozpocząć rozszerzanie diety, ale nie jesteście pewni czy Wasze dzieci są na to gotowe to skonsultujcie się ze specjalistą. Przecież dobrze wiemy, że smaczne jedzenie to jedna z większych przyjemności w naszym życiu. Wspólnie sprawmy, aby Wasze pociechy były tego samego zdania J